Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie op maatschappelijk, economisch en technologisch vlak. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki
Rave-olution
16 mei, 2018
Als ik bij een bezoek aan een nieuwe stad het nachtleven ontdek, voel ik dezelfde vlinders als toen ik als tiener poppodium Nighttown in Rotterdam bezocht. Het geeft een gevoel van vrijheid: ik kan gaan en staan waar ik wil en mag zijn wie ik ben.
Zoals destijds in de ‘basement’ van Nighttown wordt in veel clubs tot mijn genoegen nog altijd techno gedraaid. Deze muziek, afkomstig uit Detroit, had als hoogste heiligdom tot voor kort de Berlijnse club Berghain. De diversiteit en enthousiasme van het publiek zijn er ongeëvenaard en de feestjes gaan er niet zelden meer dan 24 uur door. Voor slapelozen en dansfreaks een ideale plek waar bovendien niemand gek van je opkijkt, hoe je er ook uitziet. De club is een tijdelijke veilige haven voor een bonte stoet paradijsvogels. Een nieuw broertje, de School in Amsterdam, opent met deze attitude zelfs haar huisregels: ‘We verwachten een open houding van onze bezoekers ten opzichte van andere gasten, ongeacht hun afkomst, geslacht, seksuele geaardheid, godsdienst en leeftijd.’
Geen kathedraal zo mooi en hoog, of elders wordt eentje gebouwd die nog adembenemender is. Dat is dus ook gebeurd. Mijn kennismaking eind 2016 met club Bassiani in de Georgische hoofdstad Tbilisi was om nooit te vergeten. De techno was ongekend, het geluid kristalhelder en de crowd uitzinnig in de catacomben van het in 1931 door de Sovjets gebouwde voetbalstadion. In deze vrijplaats zijn ook lesbische, homo-, bi-, trans- en interseksuele bezoekers (de LGBTI-gemeenschap), welkom en dat is in Georgië absoluut niet vanzelfsprekend.
In een land dat zo conservatief is dat er bij relletjes zelfs uitbaters van veganistische restaurants zijn bekogeld met worstjes kun je je voorstellen dat zo’n vrijhaven stevig onder vuur ligt. De eigenaren pleitten bovendien voor een minder (kei)hard drugsbeleid. Het gevolg bleef niet uit. Afgelopen vrijdagnacht werd Bassiani binnengevallen door de politie. De eigenaren werden afgevoerd, bezoekers werden met automatische wapens op zich gericht naar buiten gedreven en het slot ging erop.
De autoriteiten hebben waarschijnlijk niet gerekend op de reactie die de inval veroorzaakte: een horde jongeren, dj’s incluis, toog naar het parlementsgebouw en begon er te dansen. Ze hielden niet op tot zondagavond de minister van Binnenlandse Zaken zijn excuses aanbood.
De rave-olution is het bewijs voor het veel diepere belang van clubcultuur voor jonge mensen dan hedonisme of gezelligheid: clubcultuur staat voor vrijheid en tolerantie. Bassiani is niet zonder reden genoemd naar een 13de-eeuwse veldslag die bepalend was voor de Georgische onafhankelijkheid.
Georgië staat op een kruispunt en kan twee kanten op: conservatief en gesloten, of open en tolerant. De ravende jongeren hebben die tweede mogelijkheid een stukje dichterbij gebracht.
Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie, de samenleving en het economische systeem komen hier aan bod. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki
Kluizenaarskoninkrijk
2 mei, 2018
Als ik zeg dat ik alle landen van de wereld wil bezoeken, krijg ik enthousiaste reacties met direct daarop de vraag of ik Noord-Korea al heb bezocht. Bij het antwoord ‘ja’ valt ongeloof mij ten deel. Blijkbaar heeft de Democratische Volksrepubliek Korea een reputatie hoog te houden: van alle 198 landen het lastigst binnen te komen.
Omdat ik een groepsreis boekte viel het mee, maar historisch gezien is dat beeld begrijpelijk. Al in de 19de eeuw was Korea gekant tegen moderne invloeden en sloot het de grenzen. Alleen met China onderhield het nog betrekkingen. Sindsdien ging Korea door het leven als het Kluizenaarskoninkrijk.
Er zijn nu twee Korea’s. Het zuidelijke deel is met 51 miljoen inwoners de 11de economie ter wereld. Het Noorden blijft ver achter: met 25 miljoen inwoners staat het economisch op plaats 125. Dat levert contrasten op. Seoel is een lichtstad; in Pyongyang is nauwelijks straatverlichting.
Acht jaar geleden zette ik voet op de Noord-Koreaanse bodem. Mijn hotel stond op een eiland en mijn bewegingsvrijheid was beperkt tot de gangen van het hotel. Het verblijf was van minuut tot minuut van bovenaf vastgelegd, begeleid door reisleiders die op robots leken. Bijna eng indrukwekkend was een voorstelling van het Arirang Festival. In een stadion met een capaciteit van 150.000 mensen, het grootste ter wereld, vond een gymnastische en artistieke opvoering plaats dat zijn weerga niet kende. De tienduizenden deelnemers maakten mozaïekfoto’s mogelijk door op het juiste moment gekleurde kaarten omhoog te houden. Zo demonstreerden ze de macabere schoonheid van het individu dat opgaat in de massa. Na anderhalf uur werd een wereldbol met een verenigd Korea het veld opgedragen.
De beide Korea’s praten weer met elkaar en vanaf overmorgen is het in de beide landen zelfs even laat, omdat Noord-Korea de klok een half uur verzet.
Is er hoop voor de wereld? Je zou er bijna in geloven nu dichter bij huis ook Saoedi-Arabië aan het veranderen is. Voorlopig is het nog een onneembare vesting, want een toeristenvisum verstrekken de autoriteiten niet. Maar de nieuwe kroonprins Mohammad bin Salman stoomt zijn koninkrijk nu eindelijk klaar voor de 21ste eeuw. Vrouwen mogen er vanaf de zomer zelf auto rijden en dat is een hele stap vooruit in een land dat consequent alle mensenrechten, en die van vrouwen in het bijzonder, met voeten trad. Vorige maand mochten de Saoedi’s bovendien voor het eerst sinds 1983 weer naar de bioscoop. Vertoond werd Disney’s Black Panther waarin een (zwarte) prins zijn land transformeert. Hoe toevallig.
Klap op de vuurpijl is de aankondiging dat Saoedi-Arabië binnenkort de eerste toeristenvisa zal uitgeven. Terwijl steeds meer landen zich proberen af te sluiten van de grote boze buitenwereld daar openen de twee kluizenaarskoninkrijken juist hun deuren. Over dat laatste hoor je mij niet klagen.
Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie, de samenleving en het economische systeem komen hier aan bod. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki
Levenskunst
25 april, 2018
Je kunt je hele leven op zoek zijn naar die perfecte club waar je op de gastenlijst staat en je met egards wordt binnengehaald. Als dat niet gebeurt, dan is dat triest. Nog triester is het als overal de rode loper voor je ligt uitgerold, maar je je nergens weet staande te houden.
Tim Bergling, beter bekend als de succesvolle dj Avicii, stierf in raadselachtige omstandigheden op zijn 28ste in een resort in Oman. Een misdrijf ligt niet voor de hand. Wat wel: uitputting, slecht management en een dosis pure pech.
Hij was een grote ster aan het firmament van de elektronische muziek. In 2013 werd de Zweed uitgeroepen tot op twee na beste dj ter wereld. In 2016, het jaar waarin hij stopte met live optreden, had hij een vermogen van ongeveer $75 mln. De druk werd hem echter te veel. ‘Er blijft te weinig van mezelf over voor het leven van een echte persoon achter de artiest’, zei hij.
Lidmaatschap van de Club van 27 heeft Avicii nog net weten te vermijden, de fameuze club van artiesten zoals Jimi Hendrix, Kurt Cobain en Amy Winehouse, die op hun 27ste de pijp aan Maarten gaven, maar daar is alles ook wel mee gezegd.
Wat is de wijze les? Nauwelijks dat succesvolle sterren uit moeten kijken met welk volk ze zich omringen, want dat spreekt voor zich. Misschien dat we ons wat meer moeten aantrekken van getroebleerde jonge mensen.
De gemiddelde twintiger is geen Avicii met plotselinge roem en rijkdom, maar heeft wel keuzestress en prestatiedrang. Burnouts liggen op de loer en komen onder jongeren veel te vaak voor. Ze willen het maximale uit het leven halen en krijgen continu prikkels vanuit hun (digitale) sociale netwerk. Zekerheden hebben ze amper: deze week werd bekend dat van de 15- tot 25-jarigen vorig jaar nog maar 355.000 een vaste baan hadden tegen 667.000 in 2003.
Deze generatie zou moeten leren dat ook het langzame leven de moeite waard is en dat perfectie niet haalbaar is. Het motto ‘niet meer maar beter’ zou onderwerp kunnen zijn van een nieuw schoolvak ‘levenskunst’.
Diverse filosofen hebben zich gebogen over het goede leven. In de zestiende eeuw kwam de Franse kasteelheer Michel Montaigne in zijn Essais met verfrissende, actuele denkbeelden. De mens is volgens hem grillig en zit boordevol tegenstellingen. Het leven is bovendien eindig, dus kan een mens beter in het hier en nu leren leven dan uitgaan van een ideaal. Hiervoor is niet alleen bezinning nodig, maar ook bezieling en daadkracht. ‘Het grootste ding ter wereld is te weten hoe je van jezelf kunt zijn’, schreef hij.
Die wijsheid gaat een tijdje terug. Volgens de Griekse schrijver Pausanias was als inscriptie in de pronaos van de Tempel van Apollo in Delphi de volgende nuttige inscriptie te lezen: ‘Ken uzelf’. Met die opdracht moeten anno 2018 jongeren aan de slag die zich willen voorbereiden op een snel veranderende samenleving.