Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie op maatschappelijk, economisch en technologisch vlak. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki
Niets te verbergen
30 mei, 2018
Op de site van manifest Tada over eerlijke data in de stad staat een mooi motto: ‘Ik heb niets te verbergen maar dat hoeven ze niet te weten.’ Precies dat dacht ik afgelopen zaterdag toen ik op verzoek van de organisatie mijn telefoon op vliegtuigstand zette bij aankomst op een ‘rave’ in de buitenlucht.
Als je op een geïmproviseerd feest gaat dansen is technologie een vloek en een zegen tegelijk: enerzijds hoef je niet meer eindeloos te zoeken (‘ga onder de tunnel door en bij de grote struik door het gat in het hek’) maar vind je de boxen in het weiland feilloos via het pinnetje in Google Maps. Anderzijds scant het bevoegd gezag de actieve mobiele verbindingen om illegale feestjes en andere samenscholingen op te sporen — een verontrustende gedachte waarvoor het adagium van Tada voor mij direct opgaat.
Winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur Gabriel García Márquez zei het nog mooier: ‘Alle mensen hebben drie levens: publiek, privé en geheim.’ Wanneer we zo doorgaan blijft er van die laatste twee levens maar weinig over. Met de AVG die vorige week in werking trad, hebben we binnen de Europese Unie onze on-line privacy een mooie update gegeven, maar de schaal waarop u en ik door bedrijven en overheden in de gaten worden gehouden bestaat niet uit een adressenbestandje hier en een cookie daar.
Integendeel. De makers van Trees, een journalistieke app van VPRO/HUMAN, onderzochten inbreuken van de privacy op straat. Ze ontdekten dat billboardbedrijf blowUP beelden van voorbijgangers op het Rembrandtplein in Amsterdam en het Stationsplein in Rotterdam filmde en deelde. Met wifi-tracking hielden ze de telefoons in de gaten. Dat is zonder toestemming allemaal verboden.
Ook de overheid kan er wat van: de Commissie Persoonsgegevens Amsterdam (CPA) schreef in het jaarverslag 2017 dat burgers er niet langer vanuit kunnen gaan dat ze onbespied over straat kunnen door de vele camera’s. Voorzitter Ulco van de Pol, voormalig gemeentelijk ombudsman, merkte op: ‘eigenlijk hebben we geen idee hoeveel en welke systemen precies in de stad hangen en hoe die samenwerken’. Dat is nog verontrustender: zou de camera van de rijdende parkeerwacht met de spiedende bolletjes van de politie zijn verbonden? Zou iemand daar al gezichtsherkenningssoftware op hebben aangesloten? Niemand die het lijkt te weten.
In Amsterdam biedt het nieuwe coalitieakkoord enige hoop. Minder data opslaan wordt de norm, bedrijven mogen wifi-signalen niet volgen en manifest Tada krijgt navolging. Daarin staan de burgerrechten helder vermeld en krijgen burgers eerlijke toegang tot data en plukken ze er ook de vruchten van. In Rotterdam zijn ze er nog niet uit, maar het versterken van de digitale weerbaarheid staat op de agenda. Terecht, want we kunnen wel een flinke dosis digitale assertiviteit gebruiken.
Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie op maatschappelijk, economisch en technologisch vlak. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki
De kracht van de liefde
23 mei, 2018
Toen dominee Michael Bruce Curry bij Harry en Meghan’s huwelijk sprak: ‘Stel je deze oude wereld voor waarin het om de liefde draait’, viel me dat niet zwaar. Ik bezocht op dezelfde dag een huwelijksfeest in de Bulgaarse stad Varna aan de Zwarte Zee. Het internationale gezelschap vierde eensgezind de liefde. Die kan grenzen slechten en bruggen bouwen.
Aan beide hebben we in Europa behoefte, dus hoop ik dat het sprookjeshuwelijk van Harry en Meghan (en dat van mijn gemengde Nederlands-Bulgaarse vriendenstel) als inspiratiebron mag dienen voor het Europese project. Dat is aan slijtage onderhevig, met weinig animo voor uitbreiding, de Hongaarse nationalist Orbán stevig in het zadel en een merkwaardige coalitie in Italië die voor €100 mrd aan populaire plannen geen financiering heeft en daarmee op ramkoers ligt met de Europese partners.
De Britten hoefden zich even geen zorgen te maken over brexit en konden zich laven aan puur geluk. Het koninklijke paar zag er verliefd uit, Oprah Winfrey was van de partij en de speech van dominee Curry heette ‘De kracht van de liefde’. In de voetsporen van Martin Luther King deed hij een beroep op het voorstellingsvermogen van de aanwezigen. ‘Stel je buurten en gemeenschappen voor waarin het om liefde draait. Stel je regeringen en naties voor die om liefde draaien’.
In Bulgarije vinden ze dat niet eenvoudig: anno 2018 is het land het armste lid van de Europese Unie. Het staat op plaats 100 (van de 156) in het World Happiness Report, waarmee de Bulgaren net iets gelukkiger zijn dan de Nepalezen maar iets ongelukkiger dan de Kameroenezen. Wel heeft het Europese huwelijk gunstig uitgepakt. De levensstandaard gemeten in koopkracht is van 34% van het Europese gemiddelde in 2007 toegenomen tot 53% in 2016. Samen met Togo en Letland hebben ze hun gevoel van geluk het meest zien toenemen. Dat is de ‘power of love’, maar van warme gevoelens stroomt het land nog niet over.
Wellicht hebben de Bulgaren er moeite mee dat ze het ooit veel beter deden. Zo’n 7000 jaar geleden ontwikkelde zich er de eerste Europese beschaving. Nog vóór Mesopotamië, Egypte en de Indusvallei wonnen en bewerkten ze er goud.
Terwijl vandaag en morgen de Europese Beweging Nederland het 70-jarige jubileum van het Congres van Den Haag viert — door velen beschouwd als het eerste ‘federale moment’ in de Europese geschiedenis — is het Europese project een groot vraagteken. Op de EU-Westelijke Balkan top in de Bulgaarse hoofdstad Sofia vorige week zei de Albanese leider Edi Rama: ‘We hebben 50 jaar geleefd met een rode horizon die we nooit bereikt hebben. We willen nu niet met een blauwe horizon leven.’
Liefde moet van twee kanten komen, dus zal een waarlijk huwelijk tussen EU en Albanië of Macedonië (helaas) nog wel even op zich laten wachten. In de tussentijd moet u beslist een keer naar Varna.
Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie op maatschappelijk, economisch en technologisch vlak. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki
Rave-olution
16 mei, 2018
Als ik bij een bezoek aan een nieuwe stad het nachtleven ontdek, voel ik dezelfde vlinders als toen ik als tiener poppodium Nighttown in Rotterdam bezocht. Het geeft een gevoel van vrijheid: ik kan gaan en staan waar ik wil en mag zijn wie ik ben.
Zoals destijds in de ‘basement’ van Nighttown wordt in veel clubs tot mijn genoegen nog altijd techno gedraaid. Deze muziek, afkomstig uit Detroit, had als hoogste heiligdom tot voor kort de Berlijnse club Berghain. De diversiteit en enthousiasme van het publiek zijn er ongeëvenaard en de feestjes gaan er niet zelden meer dan 24 uur door. Voor slapelozen en dansfreaks een ideale plek waar bovendien niemand gek van je opkijkt, hoe je er ook uitziet. De club is een tijdelijke veilige haven voor een bonte stoet paradijsvogels. Een nieuw broertje, de School in Amsterdam, opent met deze attitude zelfs haar huisregels: ‘We verwachten een open houding van onze bezoekers ten opzichte van andere gasten, ongeacht hun afkomst, geslacht, seksuele geaardheid, godsdienst en leeftijd.’
Geen kathedraal zo mooi en hoog, of elders wordt eentje gebouwd die nog adembenemender is. Dat is dus ook gebeurd. Mijn kennismaking eind 2016 met club Bassiani in de Georgische hoofdstad Tbilisi was om nooit te vergeten. De techno was ongekend, het geluid kristalhelder en de crowd uitzinnig in de catacomben van het in 1931 door de Sovjets gebouwde voetbalstadion. In deze vrijplaats zijn ook lesbische, homo-, bi-, trans- en interseksuele bezoekers (de LGBTI-gemeenschap), welkom en dat is in Georgië absoluut niet vanzelfsprekend.
In een land dat zo conservatief is dat er bij relletjes zelfs uitbaters van veganistische restaurants zijn bekogeld met worstjes kun je je voorstellen dat zo’n vrijhaven stevig onder vuur ligt. De eigenaren pleitten bovendien voor een minder (kei)hard drugsbeleid. Het gevolg bleef niet uit. Afgelopen vrijdagnacht werd Bassiani binnengevallen door de politie. De eigenaren werden afgevoerd, bezoekers werden met automatische wapens op zich gericht naar buiten gedreven en het slot ging erop.
De autoriteiten hebben waarschijnlijk niet gerekend op de reactie die de inval veroorzaakte: een horde jongeren, dj’s incluis, toog naar het parlementsgebouw en begon er te dansen. Ze hielden niet op tot zondagavond de minister van Binnenlandse Zaken zijn excuses aanbood.
De rave-olution is het bewijs voor het veel diepere belang van clubcultuur voor jonge mensen dan hedonisme of gezelligheid: clubcultuur staat voor vrijheid en tolerantie. Bassiani is niet zonder reden genoemd naar een 13de-eeuwse veldslag die bepalend was voor de Georgische onafhankelijkheid.
Georgië staat op een kruispunt en kan twee kanten op: conservatief en gesloten, of open en tolerant. De ravende jongeren hebben die tweede mogelijkheid een stukje dichterbij gebracht.