Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie op maatschappelijk, economisch en technologisch vlak. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki
Nieuwe luxe
7 mei, 2018
Wilt u zich eens in het nieuw steken en helemaal de blits maken? Dan raad ik een gang naar de vintage store aan. Ja, zo’n winkel met tweedehands kleding. U bent dan helemaal bij de tijd, en bovendien uitermate relevant bezig.
Mijn pleidooi om u over te halen tweedehands kleding te kopen voert langs Rwanda en de VS, een hele reis, dus laat ik snel beginnen, want menens is het wel. We dragen onze kleding steeds minder: het aantal keer dat iemand een kledingstuk draagt voordat hij of zij het afdankt, is in de afgelopen 15 jaar teruggelopen met 36%. Ik weet dat omdat ik de eerste dag van het door ArtEZ University of the Arts en State of Fashion georganiseerde ‘Fashion Colloquium’ in goede banen mocht leiden. ‘Op zoek naar nieuwe luxe’ was de slogan en ik dacht heel even dat de mode-industrie zich comfortabel en als vanouds in het hedonisme had gewenteld. Maar nee, het tegendeel was waar.
Nieuwe luxe in modeland draait om duurzame, eerlijke kleding. Maar wat is dat dan?
Recent kwam het voetbalshirt van de spelers van Arsenal negatief in het nieuws. ‘Visit Rwanda’ staat erop, een door het Afrikaanse land voor €34 mln aangekochte reclameboodschap die het toerisme moet ondersteunen. Drie jaar lang krijgt ‘Remarkable Rwanda’ met deze sponsordeal zichtbaarheid. Het is weer eens iets anders dan Angry Birds (sponsor van Everton), maar onbegrijpelijk is de marketingactie niet: de inkomsten uit toerisme zijn in Rwanda in de afgelopen zes jaar verdubbeld naar 400 miljoen dollar, en de regering van Rwanda ziet graag nog zo’n verdubbeling. Terecht, want uit eigen ervaring weet ik dit mooie land uw bezoek waard is.
Eerder dit jaar maakte Rwanda bekend vanaf 2019 de import van tweedehands kleding te verbieden. Het land wil met deze maatregel de lokale textielindustrie steunen. Buurlanden Tanzania en Oeganda doen hetzelfde en gooien de deur op slot voor met name Amerikaanse tweedehands kleding. De VS heeft Rwanda inmiddels al gedreigd met het schrappen van het lidmaatschap van de Wet Afrikaanse Groei en Kansen (AGOA), een bescheiden vrijhandelsverdrag. Die Amerikaanse actie is een klap in het gezicht van een jonge, zich ontplooiende economie.
Rwandese jongeren moeten dus Rwandese shirtjes aan en niet uw afleggertjes. Maar wat moet u dan aan tijdens deze lange, warme zomer? Ik zou zeggen: bezoek de komende weken de tentoonstelling ‘State of Fashion’ in Arnhem en laat u inspireren door onder andere modeontwerpers Viktor&Rolf, Vivienne Westwood en Iris van Herpen. Centraal staat hun modieuze ‘soul searching’, met als inzet dat door ontwerp gedreven onderzoek en kritisch debat het bestaande systeem ‘ontwricht en opnieuw gedefinieerd’ moet worden. Ze hebben groot gelijk en het ziet er prachtig uit.
Op 3 juni 2018 gaf Farid Tabarki een talk over de vloeibare samenleving, tijdens het programma Brainwash Talks op NPO2. Individualisering, globalisering en technologisering: hoe te leven als alles voortdurend verandert en onzekerheid de enige zekerheid is? Farid legt ons uit hoe we onzekerheid moeten omarmen.
In een vloeibare maatschappij is er een nieuwe visie op leiderschap nodig. Uit ons onderzoek blijkt dat leiderschap vooral een capaciteit is van teams, waarbij mensen verschillende rollen aannemen en elkaar aanvullen. Dat noemen we Liquid Leadership. Op 20 en 27 juni kan je je aanmelden voor een training rond dit onderwerp. Maar hoe is het concept eigenlijk tot stand gekomen? We vroegen het aan een van onze onderzoekers, Rindert de Groot.
Rindert, jij was betrokken bij het onderzoek over Liquid Leadership. Hoe is dit concept ontstaan?
“Het idee voor liquid leadership ontstond toen ik een aantal theorieën naast elkaar legde, om zo een soort zelfhulptool te maken. Deze tool heb ik een maand lang op mezelf uitgeprobeerd. Dat was een heel leerzame ervaring, omdat ik de resultaten netjes opschreef en feedback vroeg. Ik heb het model een paar keer gewijzigd en wat flexibeler gemaakt. Het resultaat is nu de basis van de theorie.”
Wat is er ‘liquid’ aan Liquid Leadership?
“Het vloeibare zit hem ten eerste in de veranderlijkheid van de maatschappelijke omstandigheden waar het leiderschap op moet reageren. Dat doe je vervolgens door binnen teams op een flexibele manier te schakelen met rollen en strategieën.”
Uit welke andere theorieën haalt Liquid Leadership inspiratie?
“Er zijn er meer, maar ik noem er twee: Situational Leadership en Adaptive Leadership. Op het eerste gezicht lijkt onze theorie het meeste op Situational Leadership van Hersey en Blanchard. Bij beide laat je de meest geschikte strategie afhangen van de situatie; en de strategieën lijken ook op elkaar. Maar er zit een addertje onder het gras: Situational Leadership gaat sterk uit van de relatie leider-volger, en als de leider het goed doet, maakt hij zichzelf overbodig. Daar komt Adaptive Leadership het verhaal binnen: in een sterk veranderlijke wereld met problemen die een creatieve oplossing vergen, is dat een veel te afwachtende houding. Modern leiderschap moet uit zijn ivoren toren komen.”
Hoe daalt het leiderschap uit zijn ivoren toren neer?
“Leiderschap moet veel meer een capaciteit van teams worden. Heel veel waarde gaat verloren, zowel vanuit de traditionele leiderfiguur, ‘van boven’ kun je zeggen, als van onderop. Te vaak hebben dezelfde mensen het hoogste woord. Dat kan anders. Ten eerste denk ik dat organisaties veel meer kracht kunnen putten uit de motivatie van veel meer mensen. Werkgevers moeten die mensen daar wel durven laten groeien en autonomie geven. Ten tweede heb je ook inspirerend leiderschap nodig: goede verhalen en sterke figuren. In het model komt dit tot uiting doordat het leiderschap als eigenschap van teams uit verschillende vaatjes kan tappen.”
Is Liquid Leadership een vorm van zelfhulp?
“Nee, dat is niet de kern. Uiteindelijk is Liquid Leadership alleen nuttig bij intermenselijk contact. Zonder feedback en reflectie van anderen kom je niet tot de kern.”
Waarin onderscheidt Liquid Leadership zich van andere theorieën en methodes?
“In onze methode richten we ons heel consequent op de dagelijkse beoefening van leiderschap. Het grootste gevaar bij mensen in hoge managementposities is dat ze met hun rappe tong heel goed in algemene termen kunnen aangeven hoe ze het moeten doen, maar om daar wat aan te doen, vergt precisiewerk. Wij proberen met allerlei werkvormen te achterhalen waar écht hun pijn zit in de keuzes die ze dag in dag uit maken met de mensen om hen heen. Op een positieve manier verwoord: Liquid Leadership biedt leiders, traditionele managers of juist mensen die bij zichzelf het leiderschap nog moeten ontdekken, een heel nieuw palet aan opties om hun leiderschap concreet te maken. Morgen kunnen ze beginnen.”
Op 20 en 27 juni organiseren we samen met IJsfontein een training over Liquid Leadership. Meer informatie over de training vind je hier.