In een vloeibare maatschappij is er een nieuwe visie op leiderschap nodig. Uit ons onderzoek blijkt dat leiderschap vooral een capaciteit is van teams, waarbij mensen verschillende rollen aannemen en elkaar aanvullen. Dat noemen we Liquid Leadership. Op 20 en 27 juni kan je je aanmelden voor een training rond dit onderwerp. Maar hoe is het concept eigenlijk tot stand gekomen? We vroegen het aan een van onze onderzoekers, Rindert de Groot.
Rindert, jij was betrokken bij het onderzoek over Liquid Leadership. Hoe is dit concept ontstaan?
“Het idee voor liquid leadership ontstond toen ik een aantal theorieën naast elkaar legde, om zo een soort zelfhulptool te maken. Deze tool heb ik een maand lang op mezelf uitgeprobeerd. Dat was een heel leerzame ervaring, omdat ik de resultaten netjes opschreef en feedback vroeg. Ik heb het model een paar keer gewijzigd en wat flexibeler gemaakt. Het resultaat is nu de basis van de theorie.”
Wat is er ‘liquid’ aan Liquid Leadership?
“Het vloeibare zit hem ten eerste in de veranderlijkheid van de maatschappelijke omstandigheden waar het leiderschap op moet reageren. Dat doe je vervolgens door binnen teams op een flexibele manier te schakelen met rollen en strategieën.”
Uit welke andere theorieën haalt Liquid Leadership inspiratie?
“Er zijn er meer, maar ik noem er twee: Situational Leadership en Adaptive Leadership. Op het eerste gezicht lijkt onze theorie het meeste op Situational Leadership van Hersey en Blanchard. Bij beide laat je de meest geschikte strategie afhangen van de situatie; en de strategieën lijken ook op elkaar. Maar er zit een addertje onder het gras: Situational Leadership gaat sterk uit van de relatie leider-volger, en als de leider het goed doet, maakt hij zichzelf overbodig. Daar komt Adaptive Leadership het verhaal binnen: in een sterk veranderlijke wereld met problemen die een creatieve oplossing vergen, is dat een veel te afwachtende houding. Modern leiderschap moet uit zijn ivoren toren komen.”
Hoe daalt het leiderschap uit zijn ivoren toren neer?
“Leiderschap moet veel meer een capaciteit van teams worden. Heel veel waarde gaat verloren, zowel vanuit de traditionele leiderfiguur, ‘van boven’ kun je zeggen, als van onderop. Te vaak hebben dezelfde mensen het hoogste woord. Dat kan anders. Ten eerste denk ik dat organisaties veel meer kracht kunnen putten uit de motivatie van veel meer mensen. Werkgevers moeten die mensen daar wel durven laten groeien en autonomie geven. Ten tweede heb je ook inspirerend leiderschap nodig: goede verhalen en sterke figuren. In het model komt dit tot uiting doordat het leiderschap als eigenschap van teams uit verschillende vaatjes kan tappen.”
Is Liquid Leadership een vorm van zelfhulp?
“Nee, dat is niet de kern. Uiteindelijk is Liquid Leadership alleen nuttig bij intermenselijk contact. Zonder feedback en reflectie van anderen kom je niet tot de kern.”
Waarin onderscheidt Liquid Leadership zich van andere theorieën en methodes?
“In onze methode richten we ons heel consequent op de dagelijkse beoefening van leiderschap. Het grootste gevaar bij mensen in hoge managementposities is dat ze met hun rappe tong heel goed in algemene termen kunnen aangeven hoe ze het moeten doen, maar om daar wat aan te doen, vergt precisiewerk. Wij proberen met allerlei werkvormen te achterhalen waar écht hun pijn zit in de keuzes die ze dag in dag uit maken met de mensen om hen heen. Op een positieve manier verwoord: Liquid Leadership biedt leiders, traditionele managers of juist mensen die bij zichzelf het leiderschap nog moeten ontdekken, een heel nieuw palet aan opties om hun leiderschap concreet te maken. Morgen kunnen ze beginnen.”
Op 20 en 27 juni organiseren we samen met IJsfontein een training over Liquid Leadership. Meer informatie over de training vind je hier.
Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie op maatschappelijk, economisch en technologisch vlak. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki
Niets te verbergen
30 mei, 2018
Op de site van manifest Tada over eerlijke data in de stad staat een mooi motto: ‘Ik heb niets te verbergen maar dat hoeven ze niet te weten.’ Precies dat dacht ik afgelopen zaterdag toen ik op verzoek van de organisatie mijn telefoon op vliegtuigstand zette bij aankomst op een ‘rave’ in de buitenlucht.
Als je op een geïmproviseerd feest gaat dansen is technologie een vloek en een zegen tegelijk: enerzijds hoef je niet meer eindeloos te zoeken (‘ga onder de tunnel door en bij de grote struik door het gat in het hek’) maar vind je de boxen in het weiland feilloos via het pinnetje in Google Maps. Anderzijds scant het bevoegd gezag de actieve mobiele verbindingen om illegale feestjes en andere samenscholingen op te sporen — een verontrustende gedachte waarvoor het adagium van Tada voor mij direct opgaat.
Winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur Gabriel García Márquez zei het nog mooier: ‘Alle mensen hebben drie levens: publiek, privé en geheim.’ Wanneer we zo doorgaan blijft er van die laatste twee levens maar weinig over. Met de AVG die vorige week in werking trad, hebben we binnen de Europese Unie onze on-line privacy een mooie update gegeven, maar de schaal waarop u en ik door bedrijven en overheden in de gaten worden gehouden bestaat niet uit een adressenbestandje hier en een cookie daar.
Integendeel. De makers van Trees, een journalistieke app van VPRO/HUMAN, onderzochten inbreuken van de privacy op straat. Ze ontdekten dat billboardbedrijf blowUP beelden van voorbijgangers op het Rembrandtplein in Amsterdam en het Stationsplein in Rotterdam filmde en deelde. Met wifi-tracking hielden ze de telefoons in de gaten. Dat is zonder toestemming allemaal verboden.
Ook de overheid kan er wat van: de Commissie Persoonsgegevens Amsterdam (CPA) schreef in het jaarverslag 2017 dat burgers er niet langer vanuit kunnen gaan dat ze onbespied over straat kunnen door de vele camera’s. Voorzitter Ulco van de Pol, voormalig gemeentelijk ombudsman, merkte op: ‘eigenlijk hebben we geen idee hoeveel en welke systemen precies in de stad hangen en hoe die samenwerken’. Dat is nog verontrustender: zou de camera van de rijdende parkeerwacht met de spiedende bolletjes van de politie zijn verbonden? Zou iemand daar al gezichtsherkenningssoftware op hebben aangesloten? Niemand die het lijkt te weten.
In Amsterdam biedt het nieuwe coalitieakkoord enige hoop. Minder data opslaan wordt de norm, bedrijven mogen wifi-signalen niet volgen en manifest Tada krijgt navolging. Daarin staan de burgerrechten helder vermeld en krijgen burgers eerlijke toegang tot data en plukken ze er ook de vruchten van. In Rotterdam zijn ze er nog niet uit, maar het versterken van de digitale weerbaarheid staat op de agenda. Terecht, want we kunnen wel een flinke dosis digitale assertiviteit gebruiken.
Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie op maatschappelijk, economisch en technologisch vlak. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki
De kracht van de liefde
23 mei, 2018
Toen dominee Michael Bruce Curry bij Harry en Meghan’s huwelijk sprak: ‘Stel je deze oude wereld voor waarin het om de liefde draait’, viel me dat niet zwaar. Ik bezocht op dezelfde dag een huwelijksfeest in de Bulgaarse stad Varna aan de Zwarte Zee. Het internationale gezelschap vierde eensgezind de liefde. Die kan grenzen slechten en bruggen bouwen.
Aan beide hebben we in Europa behoefte, dus hoop ik dat het sprookjeshuwelijk van Harry en Meghan (en dat van mijn gemengde Nederlands-Bulgaarse vriendenstel) als inspiratiebron mag dienen voor het Europese project. Dat is aan slijtage onderhevig, met weinig animo voor uitbreiding, de Hongaarse nationalist Orbán stevig in het zadel en een merkwaardige coalitie in Italië die voor €100 mrd aan populaire plannen geen financiering heeft en daarmee op ramkoers ligt met de Europese partners.
De Britten hoefden zich even geen zorgen te maken over brexit en konden zich laven aan puur geluk. Het koninklijke paar zag er verliefd uit, Oprah Winfrey was van de partij en de speech van dominee Curry heette ‘De kracht van de liefde’. In de voetsporen van Martin Luther King deed hij een beroep op het voorstellingsvermogen van de aanwezigen. ‘Stel je buurten en gemeenschappen voor waarin het om liefde draait. Stel je regeringen en naties voor die om liefde draaien’.
In Bulgarije vinden ze dat niet eenvoudig: anno 2018 is het land het armste lid van de Europese Unie. Het staat op plaats 100 (van de 156) in het World Happiness Report, waarmee de Bulgaren net iets gelukkiger zijn dan de Nepalezen maar iets ongelukkiger dan de Kameroenezen. Wel heeft het Europese huwelijk gunstig uitgepakt. De levensstandaard gemeten in koopkracht is van 34% van het Europese gemiddelde in 2007 toegenomen tot 53% in 2016. Samen met Togo en Letland hebben ze hun gevoel van geluk het meest zien toenemen. Dat is de ‘power of love’, maar van warme gevoelens stroomt het land nog niet over.
Wellicht hebben de Bulgaren er moeite mee dat ze het ooit veel beter deden. Zo’n 7000 jaar geleden ontwikkelde zich er de eerste Europese beschaving. Nog vóór Mesopotamië, Egypte en de Indusvallei wonnen en bewerkten ze er goud.
Terwijl vandaag en morgen de Europese Beweging Nederland het 70-jarige jubileum van het Congres van Den Haag viert — door velen beschouwd als het eerste ‘federale moment’ in de Europese geschiedenis — is het Europese project een groot vraagteken. Op de EU-Westelijke Balkan top in de Bulgaarse hoofdstad Sofia vorige week zei de Albanese leider Edi Rama: ‘We hebben 50 jaar geleefd met een rode horizon die we nooit bereikt hebben. We willen nu niet met een blauwe horizon leven.’
Liefde moet van twee kanten komen, dus zal een waarlijk huwelijk tussen EU en Albanië of Macedonië (helaas) nog wel even op zich laten wachten. In de tussentijd moet u beslist een keer naar Varna.