Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie op maatschappelijk, economisch en technologisch vlak. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki
Lean
14 juni, 2018
Bij het woord ‘lean’ zullen velen van u direct denken aan het afslanken van het productieproces. Taiichi Ohno van Toyota bedacht dat alleen bedrijfsprocessen waar de klant bereid is zijn portemonnee voor te trekken of voor te wachten, van waarde zijn. De rest is ‘waste’ en moet eruit. MIT gaf dit ‘Toyota Production System’ de naam ‘lean’ en die naam is blijven plakken. Een andere mogelijke associatie is het begrip The Lean Startup uit het gelijknamige boek van Eric Ries, een hippe methode om nieuwe ideeën op hun levensvatbaarheid te toetsen.
U dacht vast niet aan een spannende cocktail van hoestdrank (mét pijnstiller codeïne) en frisdrank. Deze ‘lean’ is populair onder een nieuwe generatie rappers, die ook niet vies zijn van een pilletje Xanax (de benzodiazepine Alprazolam) of zelfs hun toevlucht zoeken tot de vreselijk verslavende pijnstiller fentanyl (de medicatie die Michael Jackson fataal werd).
Het lijkt wel alsof elke muziekstijl zijn favoriete drug heeft. In de jazzwereld raakte men aan de heroïne, rockers verruimden hun geest met lsd, disco’ers konden urenlang door vanwege cocaïne en in de dance-wereld staan de ravers stijf van de xtc. In de wereld van rap en hiphop zijn nu dus de pijnstillers en anxiolytica in de mode.
Dat zegt niet veel goeds over de tijdgeest. Rapper Lil Peep, die eind vorig jaar op 21-jarige leeftijd overleed aan een overdosis, zei dat zijn muziek vooral over depressie, zelfmoordgevoelens en verslaving ging. “Soms is het leven zo fucked up,” zong hij. Dat resoneerde bij zijn fans, veelal Amerikanen, voor wie verslaving aan voorgeschreven medicijnen en uitzichtloosheid herkenbare thema’s zijn.
Hoe gaat het eigenlijk met de jongeren in Nederland? Benzo’s en zware pijnmedicatie zijn hier (nog) geen populaire drugs. Jongeren geven hun leven ook een hoog cijfer: volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gaat 85% van de Nederlandse jongeren tevreden door het leven, dat ze gemiddeld beoordelen met een 7,6. Toch is er reden tot zorg. Veel jongeren zijn moe: de helft van de ondervraagden zei dat ze zich de dag voor het onderzoek vermoeid voelde. Burn-out neemt in deze leeftijdsgroep toe. Smartphoneverslaving is een groeiend probleem.
De Nederlandse jongeren zijn overprikkeld. Een dempend pilletje zou vast helpen, maar beter doen we dat niet: het gebruik van antidepressiva onder jongeren is sinds 2007 wel al met 40% toegenomen. Gedragstherapie werkt beter. Technologie, hard werken en ook dansfeestjes (met alle verleidingen) zijn prima ingrediënten van het bestaan, mits je leert om ze met mate te gebruiken. Apple heeft het begrepen: vanaf iOS 12 installeert het standaard ‘Digital Health’ op de iPhone. Verslaafde gebruikers kunnen aan de digitale detox. Een eerste stap om de menssoort te leren omgaan met een tijdperk van overvloed.
Foto door freestocks.org op Unsplash
Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie op maatschappelijk, economisch en technologisch vlak. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki
Nieuwe luxe
7 mei, 2018
Wilt u zich eens in het nieuw steken en helemaal de blits maken? Dan raad ik een gang naar de vintage store aan. Ja, zo’n winkel met tweedehands kleding. U bent dan helemaal bij de tijd, en bovendien uitermate relevant bezig.
Mijn pleidooi om u over te halen tweedehands kleding te kopen voert langs Rwanda en de VS, een hele reis, dus laat ik snel beginnen, want menens is het wel. We dragen onze kleding steeds minder: het aantal keer dat iemand een kledingstuk draagt voordat hij of zij het afdankt, is in de afgelopen 15 jaar teruggelopen met 36%. Ik weet dat omdat ik de eerste dag van het door ArtEZ University of the Arts en State of Fashion georganiseerde ‘Fashion Colloquium’ in goede banen mocht leiden. ‘Op zoek naar nieuwe luxe’ was de slogan en ik dacht heel even dat de mode-industrie zich comfortabel en als vanouds in het hedonisme had gewenteld. Maar nee, het tegendeel was waar.
Nieuwe luxe in modeland draait om duurzame, eerlijke kleding. Maar wat is dat dan?
Recent kwam het voetbalshirt van de spelers van Arsenal negatief in het nieuws. ‘Visit Rwanda’ staat erop, een door het Afrikaanse land voor €34 mln aangekochte reclameboodschap die het toerisme moet ondersteunen. Drie jaar lang krijgt ‘Remarkable Rwanda’ met deze sponsordeal zichtbaarheid. Het is weer eens iets anders dan Angry Birds (sponsor van Everton), maar onbegrijpelijk is de marketingactie niet: de inkomsten uit toerisme zijn in Rwanda in de afgelopen zes jaar verdubbeld naar 400 miljoen dollar, en de regering van Rwanda ziet graag nog zo’n verdubbeling. Terecht, want uit eigen ervaring weet ik dit mooie land uw bezoek waard is.
Eerder dit jaar maakte Rwanda bekend vanaf 2019 de import van tweedehands kleding te verbieden. Het land wil met deze maatregel de lokale textielindustrie steunen. Buurlanden Tanzania en Oeganda doen hetzelfde en gooien de deur op slot voor met name Amerikaanse tweedehands kleding. De VS heeft Rwanda inmiddels al gedreigd met het schrappen van het lidmaatschap van de Wet Afrikaanse Groei en Kansen (AGOA), een bescheiden vrijhandelsverdrag. Die Amerikaanse actie is een klap in het gezicht van een jonge, zich ontplooiende economie.
Rwandese jongeren moeten dus Rwandese shirtjes aan en niet uw afleggertjes. Maar wat moet u dan aan tijdens deze lange, warme zomer? Ik zou zeggen: bezoek de komende weken de tentoonstelling ‘State of Fashion’ in Arnhem en laat u inspireren door onder andere modeontwerpers Viktor&Rolf, Vivienne Westwood en Iris van Herpen. Centraal staat hun modieuze ‘soul searching’, met als inzet dat door ontwerp gedreven onderzoek en kritisch debat het bestaande systeem ‘ontwricht en opnieuw gedefinieerd’ moet worden. Ze hebben groot gelijk en het ziet er prachtig uit.
Op 3 juni 2018 gaf Farid Tabarki een talk over de vloeibare samenleving, tijdens het programma Brainwash Talks op NPO2. Individualisering, globalisering en technologisering: hoe te leven als alles voortdurend verandert en onzekerheid de enige zekerheid is? Farid legt ons uit hoe we onzekerheid moeten omarmen.