Superhelden

Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie op maatschappelijk, economisch en technologisch vlak. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki

Superhelden
21 juni, 2018

Wie in leiderschap geïnteresseerd is, moet naar ‘Avengers: Infinity War’. In deze superheldenfilm gaan achtentwintig ‘vergelders’ aan de slag om de wereld van de ondergang te redden. De box office staat op $2 mrd opbrengst (de vierde film ooit!) tegen $300 mln productiekosten. Geen onaardige investering van Marvel Studios! Het redden van de wereld is nu eenmaal een populair onderwerp, maar de manier waarop is redelijk nieuw: in het universum van de film komen de verschillende superhelden bijeen. Ze zijn elk bekend van eigen strips die vaak ook verfilmd zijn, maar nu werken ze samen. Iron Man, Okoye, Superman en de vele anderen vullen elkaar uitstekend aan en vormen een ad-hoc team met een urgente missie.

Daar kan het leiderschap bij u op kantoor wel wat van leren. Elke organisatie zal zich moeten verhouden tot een dramatisch snel veranderende wereld en met de oude machinebureaucratie van organisatiedeskundige Henry Mintzberg is dat een onmogelijke opgave. Hiërarchische modellen uit het industriële tijdperk maken plaats voor fluïde netwerken. Jeremy Heimans en Henry Timms omschrijven dit fenomeen in hun boek New Power. ‘Bewegingen met “nieuwe macht” zijn informeel, coöperatief, open en participatief. Instituten met “oude macht” zijn gericht op management, exclusief, vertrouwelijk en gesloten.’

Met een MBA van twintig jaar terug is het heel lastig om leiding te geven in het tijdperk van openheid en samenwerking. De managementliteratuur helpt ook niet echt. Die heeft het vaak over ‘de leider’ en te weinig over leiderschap als sociaal proces. Langzaam komt daar verandering in. Onderzoekers David Day, Peter Gronn en Eduardo Salas bedachten een model waarin leiderschap heel vruchtbaar kan worden gezien als een capaciteit van teams. Wees niet bang voor uw baan: dat gedeelde leiderschap kan volgens hen voorlopig nog bestaan naast het leiderschap met duidelijke namen en rugnummers.

Zowel de klassieke baas als het enthousiaste lid van een zelfsturend team doen er goed aan om hun stijl van leiderschap beter in balans te brengen. Luisteren, anderen de ruimte laten en de sfeer goed houden zijn essentiële activiteiten voor de leider, naast natuurlijk overtuigend vertellen waar het heen moet. Binnen Studio Zeitgeist hebben we hier de afgelopen tijd veel ervaring mee opgedaan. Zo publiceert binnenkort Studio-genoot Rindert de Groot de eerste onderzoeksresultaten van wat we Liquid Leadership noemen.

Als de superhelden zich al moeten verenigen, terwijl ze tientallen jaren de wereld in hun eentje hebben moeten redden, hoe moet dat dan met ons? Mensen zijn geen superhelden; de superkrachten zullen vanuit het team moeten komen. Een goede leider doet daarvoor een beroep op zijn zachte krachten. In de vloeibare samenleving gaat het namelijk niet meer in de eerste plaats om sturen, maar om vertrouwen.

Foto door Will van Wingerden op Unsplash