Black

Iedere week publiceert tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een column in Het Financieele Dagblad, over een breed scala aan onderwerpen. Thema’s zoals innovatie op maatschappelijk, economisch en technologisch vlak. De column verschijnt ook wekelijks op onze website. Wil je meer columns van Farid lezen? http://fd.nl/auteur/farid-tabarki

Black
18 april, 2018

Afgelopen zaterdag werd Winnie Mandela begraven met massaal rouwbeklag. Op diezelfde dag was Beyoncé de hoofdact op het Amerikaanse festival Coachella, met kaartjes tussen de $429 en $1.000 toch behoorlijk elitair. De moeder van de Zuid-Afrikaanse natie werd begraven; tegelijk stond een nieuwe black queen op.

De wereld bekent kleur.

De symbolische waarde van Beyoncé’s optreden is groot. ‘Dankjewel Coachella, dat ik de eerste zwarte vrouw mag zijn die de hoofdact doet’, zei ze zelf. Jaarlijks wordt het festival in Californië bezocht door 100.000 mensen, die Elahe Izadi van de Washington Post omschrijft als ‘dronken witte hipsters met een indianentooi en een heleboel glitter’. ‘Queen Bey’, zoals Beyoncé Giselle Knowles-Carter vaak wordt genoemd, pakte uit met de Black National Anthem en een fragment van Malcolm X’s speech ‘Wie heeft je geleerd jezelf te haten’. Yolanda Sangweni van website Essence schreef: ‘Boy, wat was de show zwart. Black. Blackity Black y’all’.

Dat zwarte artiesten doordringen tot de mainstream mét een politiek verhaal is niet alleen fascinerend. Het is ook een teken dat er voor de burgerrechtenbeweging nog werk aan de winkel is.

Niet alleen in de Verenigde Staten is de raciale spanning soms om te snijden. De begrafenisceremonie van Winnie Mandela gaf een inkijkje in de politieke stand van zaken in Zuid-Afrika. Bij de begrafenis van haar ex-man Nelson Mandela in 2013 werd de recent afgetreden president Jacob Zuma met boegeroep onthaald; hij is nog steeds impopulair. De nieuwe president Cyril Ramaphosa ligt beduidend beter. Hij gebruikte zijn spreektijd om het zwaar verdeelde ANC op te roepen in Winnies geest ten strijde te trekken tegen onrecht en ongelijkheid. De Zuid-Afrikanen zijn niet vergeten hoe zij 27 loodzware jaren lang standvastig bleef strijden terwijl haar man in de gevangenis zat.

Over de doden niets dan goeds, maar waarom is Ramaphosa nu zo populair? Dat ligt waarschijnlijk aan zijn aankondiging om de herverdeling van het land te versnellen. Dat doet hij ‘niet alleen om het historische onrecht recht te zetten, maar ook om meer land beschikbaar te maken voor landbouw’. Tegenstanders waarschuwen voor Zimbabwaanse toestanden. Robert Mugabe, de recent gewipte dictator van Zuid-Afrika’s noorderbuur, vernietigde met een anti-imperialistische landonteigening binnen enkele jaren een bloeiende landbouwsector en daarmee de economie.

Toch is herverdeling van land een sleutel voor sociale en economische verandering. Een brievenschrijver schrijft in de Zimbabwaanse krant The Standard dat Mugabe’s landhervormingsbeleid ‘perfect in orde was, zeker in principe’. Winnie Mandela sprak zich, veel meer dan Nelson, in stevige bewoordingen uit voor landhervorming. Nu nog een eerlijke en waardige uitvoering waarvoor Nelson noch Winnie zich hoeven om te draaien in hun graf.